غزلیات شمس تبریزی

35

ای یار ما دلدار ما ای عالم اسرار ما                                    

ای یوسف دیدار ما ای رونق بازار ما

نک بر دم امسال ما خوش عاشق آمد پار ما                        

ما مفلسانیم و تویی صد گنج و صد دینار ما

ما کاهلانیم و تویی صد حج و صد پیکار ما                            

ما خفتگانیم و تویی صد دولت بیدار ما

ما خستگانیم و تویی صد مرهم بیمار ما                             

ما بس خرابیم و تویی هم از کرم معمار ما

من دوش گفتم عشق را ای خسرو عیار ما                         

سر درمکش منکر مشو تو برده ای دستار ما

واپس جوابم داد او نی از توست این کار ما                           

چون هرچ گویی وادهد همچون صدا کهسار ما

من گفتمش خود ما کهیم و این صدا گفتار ما                       

زیرا که که را اختیاری نبود ای مختار ما

36

خواجه بیا خواجه بیا خواجه دگربار بیا                                    

دفع مده دفع مده ای مه عیار بیا

عاشق مهجور نگر عالم پرشور نگر 

 تشنه مخمور نگر ای شه خمار بیا

پای تویی دست تویی هستی هر هست تویی                   

بلبل سرمست تویی جانب گلزار بیا

گوش تویی دیده تویی وز همه بگزیده تویی                          

یوسف دزدیده تویی بر سر بازار بیا

از نظر گشته نهان ای همه را جان و جهان                          

 بار دگر رقص کنان بی دل و دستار بیا

روشنی روز تویی شادی غم سوز تویی                              

ماه شب افروز تویی ابر شکربار بیا

ای علم عالم نو پیش تو هر عقل گرو 

 گاه میا گاه مرو خیز به یک بار بیا

ای دل آغشته به خون چند بود شور و جنون                         

پخته شد انگور کنون غوره میفشار بیا

ای شب آشفته برو وی غم ناگفته برو                                

ای خرد خفته برو دولت بیدار بیا

ای دل آواره بیا وی جگر پاره بیا                                           

ور ره در بسته بود از ره دیوار بیا

ای نفس نوح بیا وی هوس روح بیا                                      

مرهم مجروح بیا صحت بیمار بیا

ای مه افروخته رو آب روان در دل جو                                    

شادی عشاق بجو کوری اغیار بیا

بس بود ای ناطق جان چند از این گفت زبان                          

چند زنی طبل بیان بی دم و گفتار بیا

37

یار مرا غار مرا عشق جگرخوار مرا                                      

یار تویی غار تویی خواجه نگهدار مرا

نوح تویی روح تویی فاتح و مفتوح تویی                               

سینه مشروح تویی بر در اسرار مرا

نور تویی سور تویی دولت منصور تویی                                

مرغ که طور تویی خسته به منقار مرا

قطره تویی بحر تویی لطف تویی قهر تویی                           

قند تویی زهر تویی بیش میازار مرا

حجره خورشید تویی خانه ناهید تویی                                  

روضه اومید تویی راه ده ای یار مرا

روز تویی روزه تویی حاصل دریوزه تویی                                

آب تویی کوزه تویی آب ده این بار مرا

دانه تویی دام تویی باده تویی جام تویی                              

پخته تویی خام تویی خام بمگذار مرا

این تن اگر کم تندی راه دلم کم زندی                                  

راه شدی تا نبدی این همه گفتار مرا

38

رستم از این نفس و هوا زنده بلا مرده بلا                            

زنده و مرده وطنم نیست بجز فضل خدا

رستم از این بیت و غزل ای شه و سلطان ازل                     

مفتعلن مفتعلن مفتعلن کشت مرا

قافیه و مغلطه را گو همه سیلاب ببر                                  

پوست بود پوست بود درخور مغز شعرا

ای خمشی مغز منی پرده آن نغز منی                               

کمتر فضل خمشی کش نبود خوف و رجا

بر ده ویران نبود عشر زمین کوچ و قلان                               

مست و خرابم مطلب در سخنم نقد و خطا

تا که خرابم نکند کی دهد آن گنج به من                              

تا که به سیلم ندهد کی کشدم بحر عطا

مرد سخن را چه خبر از خمشی همچو شکر                       

خشک چه داند چه بود ترلللا ترلللا

آینه ام آینه ام مرد مقالات نه ام                                          

دیده شود حال من ار چشم شود گوش شما

دست فشانم چو شجر چرخ زنان همچو قمر                        

چرخ من از رنگ زمین پاکتر از چرخ سما

عارف گوینده بگو تا که دعای تو کنم                                     

چونک خوش و مست شوم هر سحری وقت دعا

دلق من و خرقه من از تو دریغی نبود                                   

و آنک ز سلطان رسدم نیم مرا نیم تو را

از کف سلطان رسدم ساغر و سغراق قدم                         

چشمه خورشید بود جرعه او را چو گدا

من خمشم خسته گلو عارف گوینده بگو                              

زانک تو داود دمی من چو کهم رفته ز جا

39

آه که آن صدر سرا می ندهد بار مرا                                    

می نکند محرم جان محرم اسرار مرا

نغزی و خوبی و فرش آتش تیز نظرش                                 

پرسش همچون شکرش کرد گرفتار مرا

گفت مرا مهر تو کو رنگ تو کو فر تو کو                                 

رنگ کجا ماند و بو ساعت دیدار مرا

غرقه جوی کرمم بنده آن صبحدمم                                     

کان گل خوش بوی کشد جانب گلزار مرا

هر که به جوبار بود جامه بر او بار بود                                    

چند زیانست و گران خرقه و دستار مرا

ملکت و اسباب کز این ماه رخان شکرین                              

هست به معنی چو بود یار وفادار مرا

دستگه و پیشه تو را دانش و اندیشه تو را                           

شیر تو را بیشه تو را آهوی تاتار مرا

نیست کند هست کند بی دل و بی دست کند                     

باده دهد مست کند ساقی خمار مرا

ای دل قلاش مکن فتنه و پرخاش مکن                                

شهره مکن فاش مکن بر سر بازار مرا

گر شکند پند مرا زفت کند بند مرا                                       

بر طمع ساختن یار خریدار مرا

بیش مزن دم ز دوی دو دو مگو چون ثنوی                            

اصل سبب را بطلب بس شد از آثار مرا